Co to jest faktoring?
Wszystko przez coraz większe problemy z terminowym uzyskiwaniem płatności od kontrahentów, które zaczęły się mnożyć na skutek lockdownów i nieprzewidywalności pandemicznej gospodarki. Faktoring okazał się strzałem w dziesiątkę i pozwolił wielu firmom zachować płynność finansową w czasach zarazy. Na czym polega faktoring? W skrócie, jest to rozwiązanie, dzięki któremu firma może „od ręki” odzyskać 80–90 proc. wartości faktury.
Oferta faktoringowa skierowana jest zarówno do małych i średnich przedsiębiorstw jak i do dużych firm. Może dotyczyć zarówno Polski jak
i rynków zagranicznych. Dla firm, które z winy zatorów płatniczych i niewydolnych kontrahentów wpadły w problemy, może to być natychmiastowy zastrzyk gotówki oraz sposób na uwolnienie środków zablokowanych w niezapłaconych fakturach. Firmy faktoringowe często przygotowują kompleksowy pakiet usług, połączony z zarządzaniem należnościami, a nawet windykacją oraz ochroną przed ryzykiem niewypłacalności kontrahenta. To dobre rozwiązanie dla przedsiębiorstw, które potrzebują źródeł finansowania w zmiennych warunkach, czy stosują odroczone terminy płatności.
Faktoring – definicja
Faktoring polega na wykupie przez faktora, czyli podmiot świadczący usługę faktoringu wierzytelności faktorantów (firm), które należne są od odbiorców z tytułu świadczonych usług. W praktyce, ten skomplikowany proces polega na tym, że firma, która zdecydowała się na korzystanie z faktoringu może szybciej otrzymać pieniądze za zawartą transakcję. Skąd ten finansowy skrót? Wszystko dlatego, że faktor, a więc podmiot świadczący usługę faktoringu, przekazuje procent wierzytelności w formie zaliczki. Procent ustala się wcześniej i wynosi on najczęściej do około 90% wartości faktury. W efekcie zauważalnie skraca się cykl rotacji należności i poprawia bieżącą płynność. W podbramkowych sytuacjach, jaką dla gospodarki była pandemia koronawirusa, faktoring odczuwalnie ogranicza ryzyko niewypłacalności, które na siebie bierze faktor. W ramach faktoringu dochodzi nie tylko do cesji wierzytelności, ale także umów zleceń czy dyskont.
Na próżno szukać definicji faktoringu w większości dokumentów prawnych. Jedynym aktem prawa międzynarodowego, który porusza kwestię faktoringu jest konwencja zawarta 28 maja 1988 r. w Ottawie.
Rodzaj działalności finansowej polegającej na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstw, należnych im od odbiorców
z tytułu dostaw towarów lub usług, połączony z finansowaniem klientów oraz świadczeniem na ich rzecz dodatkowych usług.
Z ekonomicznego i prawnego punktu widzenia (definicja Ottawska, 1988), firma faktoringowa wykonuje co najmniej dwie z czterech czynności: finansuje bezsporne i niewymagalne należności; prowadzi sprawozdawczość i konta dłużników; egzekwuje należności; przejmuje ryzyko wypłacalności odbiorcy – tak na podstawie konwencji UNIDROIT z dnia 28 maja 1988 r. o międzynarodowym faktoringu, faktoring zdefiniował GUS.
GUS w swoim słowniku pojęć wymienia jeszcze faktoring zaliczkowy, który na podstawie własnego opracowania definiuje następująco: „Faktor płaci faktorantowi przed terminem płatności wierzytelności tylko za jej część (zaliczkuje wierzytelność do określonej w umowie wysokości), za pozostałą część faktor płaci w terminie płatności wierzytelności (faktoring zaliczkowy pełny) lub po dokonaniu płatności przez dłużnika (faktoring zaliczkowy niepełny)”.
Faktoring to usługa finansowa polegająca na wykupieniu przez faktora należności z tytułu sprzedaży towarów lub usług od przedsiębiorstwa (faktoranta). Przedsiębiorstwo korzystające z faktoringu ma możliwość uzyskania środków finansowych zaraz po wystawieniu faktury. Główną zaletą faktoringu jest uwolnienie środków zamrożonych w niezapłaconych fakturach. Dodatkowo spółka ma pewność otrzymania środków zaraz po wystawieniu faktury, może też liczyć na optymalizację procesu zarządzania portfelem należności, co oznacza oszczędność czasu, weryfikację wiarygodności kontrahentów przez faktora i odpowiednie rozłożenie ryzyka handlowego – uzupełnia Agencja Rozwoju Przemysłu.
- Co to jest leasing konsumencki?
Na czym polega faktoring?
Jak zauważyliśmy podczas pandemii koronawirusa, bardzo łatwo było naruszyć płynność finansową przedsiębiorstw. Nawet wiele przedsiębiorstw, które wciąż dysponowało środkami, zamiast terminowo płacić faktury, oszczędzało na czarną godzinę, powodując zatory płatnicze. Odpowiedzią na tego typu problemy może być faktoring, czyli zamiana faktur z odroczonym terminem płatności na gotówkę – niemalże natychmiast. Jak to działa? Firma faktoringowa, kiedy otrzymuje fakturę, płaci część jej wartości. Zazwyczaj jest to 80–90 proc. Kiedy otrzymuje płatność od odbiorcy, rozlicza się z reszty pieniędzy. Mówiąc inaczej, jest to metoda finansowania w oparciu o wierzytelności (receivables financing).
Przedsiębiorcy, którzy ze względu na specyfikę prowadzonej działalności często rozliczają się z klientami na podstawie faktur z odroczonym terminem płatności (zwanymi też inaczej kredytem kupieckim), są narażeni na „dziurę” w kapitale obrotowym i utratę płynności finansowej.
W niektórych branżach – np. logistycznej i transportowej, budowlanej czy kreatywnej – otrzymanie zapłaty za wykonanie usługi następuje po 30-tu, 60-ciu a w skrajnych przypadkach nawet po 90-ciu dniach, ponieważ prawo przewiduje możliwość wydłużenia terminu płatności, o ile nie wyrządza to rażącej szkody drugiej stronie – podaje jako przykład Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
W opisanej sytuacji kapitał jest zamrożony na kilka miesięcy. W efekcie nie można realizować kolejnych zleceń ani nawet wypłacać wynagrodzeń. Konieczne jest uzupełnienie luki w finansach i zapewnienie bezpieczeństwa transakcjom. Mówiąc krótko – to idealne miejsce na zastosowanie faktoringu.
W ramach współpracy faktor (zazwyczaj bank lub inna instytucja świadcząca usługi faktoringu) nabywa od przedsiębiorcy (faktoranta) należności od jego klientów i świadczy usługi związane z zarządzaniem nimi. Od tej pory klient nie jest już dłużny przedsiębiorcy, lecz faktorowi, i to z nim będzie musiał ostatecznie się rozliczyć – tłumaczy PARP.
Rodzaje faktoringu
Faktoring nie jest jednolitym pakietem usług. Istnieje kilka rodzajów faktoringu, które różnią się obraną strategią oraz zarządzaniem ryzykiem.
Rodzaje faktoringu:
Faktoring pełny czyli bez regresu, polega na pełnym przejęciu ryzyka niewypłacalności dłużnika. W takim modelu faktor staje się poniekąd windykatorem i sam dochodzi należności, jeśli zobowiązania nie zostaną uregulowane. To także najdroższa forma faktoringu.
Faktoring niepełny, czyli z regresem, to najczęściej spotykana oferta na rynku. W przeciwieństwie do faktoringu pełnego, w takim modelu faktor nie ponosi ryzyka niewypłacalności dłużnika. Zamiast tego aktywnie pomaga przedsiębiorcy w odzyskaniu należności. Jednym z rodzajów faktoringu niepełnego jest faktoring rozproszony, skierowany do firm wystawiających wiele faktur o niskiej wartości.
Faktoring cichy opiera się na zupełnie innej strategii. W ramach tego modelu kontrahent jest finansowany bez jego wiedzy. Najczęściej stosuje się go, jeśli w zawartej wcześniej umowie zawarto klauzulę o zakazie faktoringu.
Faktoring zaliczkowy opiera się na zaliczkach, które obliczane są procentowo od wartości faktury. Rozliczenie następuje dopiero po spłacie należności lub w ustalonym terminie.
Wady i zalety faktoringu
Niezaprzeczalną zaletą faktoringu jest poprawa płynności finansowej i wypłacalności, o czym wielu przedsiębiorców przekonało się w ostatnim czasie, znajdując się nagle w sytuacji niemal bez wyjścia. W przypadku udzielania kredytów kupieckich faktoring znacznie ogranicza straty. Pozwala także na zwiększenie konkurencyjności oferty. W praktyce faktoring oznacza zmniejszenie kosztów stałych faktoranta związanych
z samodzielnym zarządzeniem należnościami, a także poprawia skuteczność procesu zarządzania nimi. Z perspektywy dłużnika, pojawienie się kolejnego podmiotu może pozytywnie wpłynąć na dyscyplinę regulowania należności.
Dużym plusem faktoringu jest też to, że pozwala odsiać niewiarygodnych czy nieuczciwych kontrahentów. W jaki sposób? Otóż uczestnikami transakcji są zarówno faktor, faktorant (przedsiębiorstwo) oraz klienci faktoranta. Zanim faktor zdecyduje się na cesję należności od faktoranta, zbada wiarygodność i wypłacalność jego klienta – jeśli będzie miał jakiekolwiek wątpliwości, odstąpi od transakcji. Nierzadko zdarza się, że niewiarygodni klienci nie będą nawet chcieli słyszeć o rozliczeniu się na zasadach faktoringu, tym samym ułatwiając nam podjęcie decyzji o nie wchodzeniu we współpracę z taką firmą – zauważa PARP.
Oczywistym minusem jest konieczność uregulowania prowizji, która zazwyczaj wynosi kilka procent wartości faktury.
Koszta, na które musimy się przygotować wiążą się także z usługami dodatkowymi. Firmy faktoringowe pobierają zazwyczaj kilka procent wartości faktury, a także odsetki za udzielone finansowanie. Wspomniany wyżej wpływ na dłużników może okazać się także mieczem obosiecznym i pogorszyć relacje biznesowe oraz spowodować spadek zaufania do firmy.
Faktoring – gdzie najlepiej?
Wiele firm faktoringowych skupionych jest wokół Polskiego Związku Faktorów. Polski Związek Faktorów działa od 2001 roku. Do PZF należy obecnie 29 członków – 5 banków komercyjnych i 19 samodzielnych podmiotów, wyspecjalizowanych w faktoringu, 5 parterów oraz 3 członków honorowych. Na świecie istnieją dwie międzynarodowe organizacje faktoringowe, które skupiają środowisko faktorów: Factors Chain International oraz International Factors Group. W ramach strony PZF działa wyszukiwarka faktorów. Na liście współpracujących podmiotów zauważyć można znane i cieszące się zaufaniem podmioty, takie jak Alior Bank, BNP Paribas czy BOŚ BANK SA.
Obecnie z faktoringu korzysta już 20 tysięcy klientów. W ostatnim roku powierzyli oni faktorom wierzytelności na łączną kwotę 290,1 mld zł. Współpraca ta rozwija się bardzo dynamicznie. Jej wartość zwiększa się z roku na rok średnio o 24 proc. Dowodzi to szybko rosnącego zaufania klientów do usług świadczonych przez faktorów – zapewnia PZF.
Faktoring świadczą też inne instytucje, takie jak Agencja Rozwoju Przemysłu.
Ile kosztuje faktoring?
Koszt faktoringu zależy przede wszystkim od limitu faktoringowego, czyli limitu do jakiego możesz finansować swoje faktury. Po każdej spłacie limit jest odnawiany. Na wielkość przyznawanego limitu wpływają takie czynniki jak długość istnienia firmy, sposób prowadzenia rozliczeń, branża, wielkość obrotów, czas współpracy między przedsiębiorcą i kontrahentem, a nawet reputacja kontrahenta. W efekcie oferta limitu faktoringu może u jednego faktora mieć rozpiętość od 5 tys. zł do 250 tys. zł.
Firmy faktoringowe zarabiają na prowizjach i odsetkach. Wysokość kosztów zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj produktu, wartość wierzytelności oraz czas między datą wypłaty środków a otrzymaniem zapłaty. Najczęściej firmy faktoringowe pobierają takie opłaty jak:
- prowizja przygotowawcza;
- prowizja operacyjna;
- odsetki za udzielone finansowanie.
Na tym nie koniec obciążeń. Dodatkowe opłaty mogą zostać naliczone np. za przeterminowania czy za prowadzenie windykacji.
